موبد زمان هخامنشی برای تقدیم نذر و قربانی به خدا سرودهای مذهبی می خواند و گویا این سرودها با ساز همراه نبوده است، کوروش در هنگام رزم با آشوریها سرودی را آغاز کرد که تمام سپاهیان دنبال آن را خواندند آنگاه با قدمهای مساوی و با نظم به راه افتادند و در این زمان آمادگی و عزیمت را با شیپور اعلام می کردند، کوروش در شروع حمله سرود جنگی می خواند و سپاه با او هم آواز می شد .

شاید نی یکی از وسایل سرگرمی ساعتها فراغت بود. در زمان ساسانیان موسیقی دانها طبقه خاصی داشتند.

در دربار بهرام گور چهارصد نوازنده می زیست، در عصر خسرو پرویز موسیقی دانان بزرگی چون باربد به موسیقی ارجی بلند داده اند.

دیگر از موسیقی دانان دوره ساسانی نکیسا، بامشاد، رامین بوده اند.

اعراب پس از فتح ایران موسیقی ایرانی را عیناً اقتباس کردند، شاید آهنگهای زیبای ایرانی به وسیله معماران و بنایان ایرانی که در عصر عبدالله بن زبیر به تعمیر خانه کعبه مشغول بودند بین اعراب متداول شد و افرادی چون سعید بن مسجح و نشیط فارسی و ابن محرز و یونس کاتب موسیقی ایرانی را بین اعراب رایج کردند.

از آغاز اسلام تقریباً موسیقی متروک بوده ولی در دوره خلافای اموی و عباسی دوباره رونق گرفت. در زمان خلافت هارون الرشید و پسرانش موسیقی مقامی ارجمند یافت و بزرگانی چون: ابراهیم و اسحق موصلی ظاهر شدند.

در هر حال موسیقی قبل از اسلام را باید یک نوع موسیقی عملی دانست و قاعده و نظمی بین صوتها و لحن ها پیدا نکرده بودند، ولی در دوره اسلامی به دست ایرانیان با توجه به قاعده های موسیقی که فیلسوفان یونانی طرح کرده بودند نهضتی در موسیقی ایران پدید آمد.

«اقتباس از ؛ موسیقی ایران - روح الله خالقی»